जाणून घ्या काय ट्रेन कवच सिस्टिम आहे,अपघात टाळण्यासाठी कसा उपयोगी ठरतो

Nagpur : नुकताच झालेल्या ओडिशा येथील ट्रेन अपघाताने सर्वच मन खचून बसून ठेवले आहे .यामुळे अनेक वाद विवाद होत आहे कि कशामुळे हा अपघात झालं असावा . प्रत्येक जाण आपआपली बाजू मांडत आहे . यावर कार्यवाही झाली पाहिजे यासाठी CBI सहभागी आहेत. यातच एक विषय वर खूप चर्चा चालू आहे कि kavach सुरक्षा प्रणाली वापरली असती तर असे झाले नसते . तर काय आहे कवच सुरक्षा प्रणाली

जाणून घेऊया काय आहे Train Collision Avoidance System (TCAS)

कवच ही एक स्वयंचलित ट्रेन संरक्षण प्रणाली आहे जी भारतीय रेल्वेने रिसर्च डिझाइन्स अँड स्टँडर्ड्स ऑर्गनायझेशन (RDSO) द्वारे स्वदेशी विकसित केली आहे. कवचचा प्रारंभिक विकास 2012 मध्ये Train Collision Avoidance System (TCAS) नावाने सुरू झाला आणि 2022 मध्ये विकास पूर्ण झाला.

कवच प्रणाली ही safety integrity level 4 (SIL-4) प्रमाणित तंत्रज्ञान आहे. एकदा लागू झाल्यानंतर, कवच ही world’s cheapest automatic train collision protection system असेल, जगभरातील सुमारे दोन कोटी (20 दशलक्ष) रुपयांच्या तुलनेत ऑपरेट करण्यासाठी 50 लाख (पाच दशलक्ष) रुपये प्रति किलोमीटर खर्च येईल. आर्थिक वर्ष 2022-23 साठी भारताच्या केंद्रीय अर्थसंकल्पाने 2000 किमी ट्रॅकवर कवच प्रणालीच्या जलद अंमलबजावणीसाठी निधीची तरतूद केली आहे आणि 2027-28 पर्यंत अंमलात येणार्‍या Golden Quadrilateral rail route 34,000 किमी ट्रॅकवर अंमलबजावणी करण्यास मंजुरी दिली आहे.

काम कसे करते Kavach System

या प्रणालीमध्ये लोकोमोटिव्ह, ट्रॅक, रेल्वे सिग्नलिंग सिस्टीम आणि प्रत्येक स्टेशनमध्ये 1 किमी अंतरावर स्थापित इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे आणि रेडिओ फ्रिक्वेन्सी आयडेंटिफिकेशन उपकरणांचा संच असतो.4G LTE आधारित प्रणालीचा विकास सुरू असताना ही प्रणाली सध्या अल्ट्रा-हाय रेडिओ फ्रिक्वेन्सीद्वारे त्याच्या घटकांशी संवाद साधते.जेव्हा लोको पायलट रेड सिग्नल देतो तेव्हा कवच अलर्ट करतो (Signal Passed at Danger -SPAD), जे ट्रेन टक्कर होण्याचे प्रमुख कारण आहे. ही प्रणाली लोको पायलटला सतर्क करू शकते आणि ब्रेकवर नियंत्रण ठेवू शकते आणि विहित अंतरावर त्याच मार्गावर दुसरी ट्रेन दिसल्यावर आपोआप ट्रेनची हालचाल थांबवू शकते. हे उपकरण रेल्वेच्या हालचालींवर सतत लक्ष ठेवते आणि लोकोमोटिव्हच्या पुढे सिग्नल पाठवते, जे धुक्यासारख्या प्रतिकूल हवामानात उपयुक्त ठरते.कवचमध्ये युरोपियन ट्रेन कंट्रोल सिस्टीम आणि भारतीय  Anti-collision device प्रमुख समाविष्ट आहेत.