भारतातील फ्लिपकार्टचा इतिहास आणि यशस्वी जीवनाचा प्रवास.
Table of Contents
फ्लिपकार्ट एक इलेक्ट्रॉनिक कॉमर्स वेबसाइट आहे, जी आज यशाच्या नवीन आयामांना स्पर्श करत आहे. या कंपनीचे मुख्यालय कर्नाटक राज्यातील बंगलोर शहरात आहे. या वेबसाईटच्या मदतीने अनेकजण घरबसल्या विविध प्रकारच्या वस्तूंची खरेदी-विक्री करत आहेत. त्याची कंपनी ऑक्टोबर 2007 मध्ये सचिन बन्सल आणि बिन्नी बन्सल यांनी स्थापन केली होती. तात्काळ या कंपनीचे एकूण मूल्य $11.6 अब्ज आहे. त्याच्या यशामागील इतिहास खाली वर्णन केला जात आहे.
फ्लिपकार्टचा इतिहास (मराठीमध्ये फ्लिपकार्ट इतिहास)
- सचिन बन्सल आणि बिन्नी बन्सल या दोघांनी Indian Institutes of Technology (IIT) दिल्लीतून शिक्षण घेतले आहे. शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी प्रसिद्ध इलेक्ट्रॉनिक कॉमर्स वेबसाइट ऍमेझॉनसाठी काम करण्यास सुरुवात केली. या कंपनीत काम करत असतानाच त्यांना स्वतःची कंपनी स्थापन करण्याची कल्पना सुचली आणि या दोघांनी ऑक्टोबर 2007 मध्ये या कंपनीचा राजीनामा देऊन स्वतःची कंपनी सुरू केली.
- सर्वप्रथम, या दोघांनी स्थापन केलेल्या कंपनीचे नाव फ्लिपकार्ट ऑनलाइन सर्व्हिस प्रायव्हेट लिमिटेड होते. या सेवेच्या मदतीने त्यांनी प्रथम पुस्तक विक्रीचा व्यवसाय सुरू केला. यावेळी ते ‘लिव्हिंग मायक्रोसॉफ्ट टू चेंज द वर्ल्ड’साठी काम करत होते.
- 2011 च्या ऑक्टोबर-नोव्हेंबर दरम्यान, त्याने Mime360.com आणि chakpak.com या आणखी दोन वेबसाइट तयार केल्या. या वेबसाइट्सच्या मदतीने कंपनीने आणखी चांगली कामगिरी केली. 2012 मध्ये या कंपनीने डिजिटल म्युझिकल स्टोअर सुरू केले. या म्युझिकल स्टोअरचे नाव होते ‘फ्लाइट डिजिटल म्युझिक स्टोअर’. या म्युझिक स्टोअरच्या मदतीने लोक कायदेशीररित्या संगीत डाउनलोड करू शकत होते, परंतु 2013 मध्ये ते बंद झाले.
- ही वेबसाईट बंद होण्यामागचं सर्वात मोठं कारण म्हणजे लवकरच अशा अनेक वेबसाइट्स भारतात आल्या होत्या, ज्यांनी मोफत गाणी डाउनलोड करण्याचा पर्याय दिला होता. अशा परिस्थितीत पैसे गुंतवून संगीत विकत घेण्याची कोणाचीच इच्छा नव्हती.
- 2014 मध्ये फ्लिपकार्टने ‘बिग बिलियन सेल’ आयोजित केला होता. या विक्रीच्या कार्यक्रमादरम्यान, फ्लिपकार्टला भरपूर नफा झाला आणि या व्यवसायाची एकूण उलाढाल $300 दशलक्ष होती.
- 2015 मध्ये Mapmyindia कडून नेव्हिगेशन आणि सुलभ आणि सोप्या मार्ग शोधण्याचे तंत्रज्ञान विकत घेतले जेणेकरून ते Mapmyindia टूल्सच्या मदतीने तुमच्या ऑर्डर योग्य ठिकाणी सहजपणे देऊ शकेल.
| इंडस्ट्रीज | प्राइवेट कम्पनी |
| स्थापना | 2007 |
| संस्थापक | सचिन बंसल व बिन्नी बंसल |
| मुख्यालय | बैंगलोर,कर्नाटक, इंडिया |
| सेवा | ई-कॉमर्स (ऑनलाइन सर्विसेज) |
| स्लोगन | “Har wish hogi poori . |
फ्लिपकार्टचा आर्थिक इतिहास:
या कंपनीच्या सुरुवातीच्या काळात, दोघांनी मिळून वेबसाइट तयार करण्यासाठी सुमारे $6,200 खर्च केले. यानंतर या प्रकल्पाच्या मदतीने या कंपनीला नंतर अनेक कंपन्यांकडून आर्थिक पाठबळ मिळाले. नंतर, फ्लिपकार्टला 2009 मध्ये एक्सेल इंडियाकडून $1 दशलक्ष, 2010 मध्ये टायगर ग्लोबलकडून $10 दशलक्ष आणि 2011 मध्ये $20 दशलक्ष मिळाले. 2012 मध्ये, फ्लिपकार्टने घोषित केले की त्याला Naspers Group आणि Iconic कडून $150 दशलक्षची एकूण गुंतवणूक मिळाली आहे. त्यामुळे त्यांचा व्यवसाय चांगलाच चालू लागला. त्यांचे यश पाहून इतर अनेक गुंतवणूकदारही या कंपनीकडे आकर्षित झाले. 2013 च्या 10 जुलै दरम्यान, त्यांना या सर्व गुंतवणूकदारांकडून $ 200 दशलक्षची गुंतवणूक मिळाली.
2014 मध्ये, Flipkart ने केवळ 10 तासांच्या विक्रीत $6.5 बिलियनचा एकूण व्यवसाय केला. या कार्यक्रमाला ‘द बिग बिलियन डे’ असे नाव देण्यात आले. फ्लिपकार्टने या सेलचे वर्णन ई-कॉमर्समधील सर्वात मोठी विक्री म्हणून केले आहे. त्याच वर्षी डिसेंबरमध्ये, फ्लिपकार्टने घोषित केले की ते सिंगापूरस्थित कंपनीसोबतही काम करणार आहे. या भागीदारीद्वारे, Flipkart एक सार्वजनिक कंपनी बनली, ज्याचे एकूण बजेट $700 दशलक्षपेक्षा जास्त आहे. सध्या फ्लिपकार्टला कॅट गिफर्ड, कतार गुंतवणूक प्राधिकरण, स्टीडव्ह्यू कॅपिटल इत्यादी सारख्या नवीन गुंतवणूकदारांकडून गुंतवणूक प्राप्त झाली आहे.
ऑगस्ट 2015 पर्यंत, या कंपनीमध्ये एकूण 16 गुंतवणूकदार होते आणि ही कंपनी सुमारे 3 अब्ज झाली होती.
Flipkart ने 10 एप्रिल 2017 मध्ये जाहीर केले की कंपनीकडे एकूण $1.4 अब्ज आहे. या वर्षी ऑगस्ट महिन्यात पुन्हा, सॉफ्टबँक व्हिजन फंडाने या कंपनीमध्ये $2.5 अब्ज गुंतवले.
विविध उत्पादनांचे लाँचिंग:
फ्लिपकार्ट त्याच्या व्यावसायिक यशामुळे खूप प्रसिद्ध झाले. यानंतर अनेक मोठ्या कंपन्यांनीही आपली नवीन उत्पादने या साइटवर लाँच करण्यास सुरुवात केली.
- फेब्रुवारी 2014 मध्ये मोटोरोला आणि फ्लिपकार्ट यांच्यात एक करार झाला होता. या करारानंतर, फ्लिपकार्टने 19 मार्च 2014 रोजी आपल्या वेबसाइटवरून Moto-X स्मार्ट फोनची विक्री सुरू केली. 13 मे 2014 रोजी, या कंपनीने आपल्या साइटवरून स्वस्त मोटोरोला फोन Moto-E विकण्यास सुरुवात केली.
- त्याच वर्षी 2 सप्टेंबर 2014 रोजी फ्लिपकार्टने Xiaomi Redmi 1s स्मार्ट फोनची विक्रीही सुरू केली. हा फोन भारतात जुलै 2014 मध्ये रिलीज झाला होता. या सेलदरम्यान काही क्षणांतच एकूण 40,000 स्मार्टफोन विकले गेले.
- Flipkart ने जुलै 2017 मध्ये Micromax चा U Unique 2 स्मार्टफोन लॉन्च केला. लॉन्चच्या वेळी या मोबाईलची किंमत फक्त 5,999 रुपये होती. याशिवाय फ्लिपकार्टने मोबाईल, स्मार्टफोन, फॅबलेट देखील लॉन्च केले आहेत. नेटवर्किंग राउटर इ. लाँच केले.
पुरस्कार आणि यश
Flipkart ला मिळालेले पुरस्कार आणि यश खाली वर्णन केले आहे.
- एप्रिल 2016 मध्ये, फ्लिपकार्टच्या यशामुळे, कंपनीचे मालक सचिन बन्सल आणि बिन्नी बन्सल यांची नावे टाइम्स मॅगझिनच्या ‘100 सर्वात प्रभावशाली लोकांच्या’ (100 सर्वात प्रभावशाली व्यक्ती) यादीत आली.
- सप्टेंबर 2015 मध्ये, माझी दोन्ही नावे फोर्ब्सने प्रसिद्ध केलेल्या ‘फोर्ब्स इंडिया रिच लिस्ट’मध्ये दिसली. या यादीत त्यांचे नाव 86 व्या क्रमांकावर होते. यावेळी दोन्ही मालकांकडे 1.3 अब्ज डॉलर्सची स्वतंत्र रक्कम होती.
- सचिन बन्सल यांना इकॉनॉमिक टाइम्सने ‘आंत्रप्रेन्योर ऑफ द इयर 2012-2013’ ही पदवी प्रदान केली. फ्लिपकार्ट कंपनीला 2012 मध्ये CNBC द्वारे ‘यंग तुर्क ऑफ द इयर’ ही पदवी प्रदान करण्यात आली होती.
वाद ( controversy)
फ्लिपकार्टचा सर्वात मोठा वाद त्यांच्या सेवेबाबत आहे. मोठी कंपनी असूनही या कंपनीत तांत्रिक अडचणी येत राहतात, त्यामुळे लोकांकडून टीकाही होत आहे. फ्लिपकार्टवर अपलोड केलेल्या वस्तूंच्या किमतींमुळे या कंपनीवर बरीच टीकाही होते. कधी-कधी वस्तूंची किंमत गरजेपेक्षा जास्त असते, त्यामुळे ग्राहक प्रचंड नाराज होतात. त्यामुळे सेवा आणि किमतीबाबत या कंपनीवर रोजच टीका होत असते.
अंदाजे नफा
कोणत्याही कंपनीबद्दल अचूक माहिती देणे केवळ अवघडच नाही तर अशक्य आहे. आम्ही केवळ अंदाजे आकडेवारी सांगू शकतो, जे कंपनीने कमाईच्या रूपात प्राप्त केले आहे.
- 2008 मध्ये, अंदाजे 4 कोटी.
- 2009 मध्ये, अंदाजे 20 कोटी.
- 2010 मध्ये, अंदाजे 75 कोटी.
- 2011 पासून, 31 मार्च 2012 पर्यंत, 500 कोटी अंदाजे असल्याचे सांगितले जाते.
- 2015 मध्ये कंपनीचे सुमारे 5000 कोटींचे लक्ष्य होते.
फ्लिपकार्टचा यशाचा मंत्र
यश आणि अपयश या एकाच नाण्याच्या दोन बाजू आहेत. प्रत्येक व्यक्तीला आयुष्यात दोन्ही गोष्टींचा सामना करावा लागतो. अपयशाच्या वेळी, त्यांना धैर्याने सामोरे जाणे, स्वतःच, भविष्यातील महान यशाची घोषणा करणे होय. फ्लिपकार्टचाही असाच प्रकार आहे. त्याच्या यशाचा स्वतःचा मूळ मंत्र आहे. जसे-
- सुलभ सेवा प्रदान करणे – फ्लिपकार्टने सुरुवातीपासूनच आपल्या ग्राहकांना अतिशय सुलभ सेवांचा लाभ दिला आहे. त्यामुळे माल मागवायला हरकत नाही.
- सुलभ वेबसाइट – कोणीही वेबसाइट सहजपणे वापरू शकतो.
- सेवा – आम्ही आमच्या ग्राहकांना घरबसल्या उत्तम सेवा देऊन समाधानी केले आहे.
- पेमेंटच्या अनेक पद्धती – कॅश ऑन डिलिव्हरी (सीओडी) आणि सर्व प्रकारच्या कार्ड सुविधांनी पेमेंट प्रक्रिया सुलभ केली आहे.
